Inhuldiging van de Zebrastraat - Frank Beke - 2006

Geachte Schepen, Alain Liedts
Beste bewoners
Dames en heren,

Voor u staat een gelukkige burgemeester want voor de tweede keer vandaag valt mij de eer te beurt een renovatieproject in onze stad feestelijk in te huldigen. Hier niet zo ver vandaan is enkele uren geleden namelijk het nieuwe studentenhuis “De Therminal” officieel opengegaan. Voor het georganiseerde studentenleven in Gent begint een nieuw tijdperk. Hier in de Zebrastraat is al wat langer nieuw leven, eigenlijk sinds de eerste bewoners hun intrek hebben genomen in de gerenoveerde woningen. Enkele jaren terug was “de Cirk” nog een bouwval. Nu gonst het hier opnieuw van bedrijvigheid. En de feestelijke inhuldiging van dit middenplein vormt het sluitstuk van een bijzonder geslaagd project. Bovendien, en ook dit verdient te worden vermeld, is deze historisch en architecturaal waardevolle huisvestingssite een nieuw leven gegeven door een privé-investeerder zonder winstoogmerk.


Beste mensen,

De Stichting Liedts-Meesen gaat er terecht van uit dat onze samenleving teveel gefragmenteerd is. Tussen mensen en menselijke bedrijvigheid bestaan teveel muurtjes. Huisvesting, cultuur en economie worden nog te vaak afgezonderd alsof ze niets met elkaar te maken zouden hebben. Het tegendeel is uiteraard waar. En het project de Cirk bewijst dit ten volle. De combinatie van wonen, werken en bezig zijn met cultuur is verrijkend voor de bewoners en de bezoekers. Toen het plein in 1908 ontworpen werd door stadsarchitect Charles Van Rysselberghe was het trouwens ook een uniek sociaal experiment. Het kwam tegemoet aan het probleem van de huisvesting, veroorzaakt door de toenmalige urbanisatiegolf. Het was destijds een opdracht van de stedelijke sociale huisvestingsmaatschappij onder burgemeesterschap van Emile Braun, die een van de eerste paarse coalities in onze stad leidde. Maar het was vooral de socialistische voorman Edward Anseele die druk uitoefende voor de realisatie van het project. Naar mensen die hier in de Zebrastraat tot voor de Eerste Wereldoorlog hebben gewoond vertelden, gebruikte Anseele dit middenplein trouwens om zijn ‘troepen voor de “Eerste Meistoet doorheen de stad “ nog wat op te warmen”.

Beste mensen,

Deze site heeft, hoe kan het ook anders, een bijzonder rijke geschiedenis. Het zou ons echter te ver leiden om ze helemaal trachten te vertellen. Toch wil ik u enkele markante feiten niet onthouden. De van oorsprong moerassige grond was heel lange tijd eigendom van de Sint-Pietersabdij tot er in 1851 een dierentuin kwam met prachtige paviljoentjes geïnspireerd op Oosterse paleizen en middeleeuwse kastelen. Door de industriële revolutie op het einde van de 19-e eeuw was er geen plaats meer voor de dierentuin in een stad en werd het terrein verkaveld. In 1904 herinnerde alleen de straatnaamgeving aan dat dierenrijke verleden. De Gentse Maatschappij der Werkerswoningen, een gemengde vennootschap met de stad en bedrijven als aandeelhouders - kocht het terrein destijds voor vrij veel geld. Daarom besloot de begaafde en gedreven stadsarchitect Van Rysselberghe hier een wooncomplex neer te zetten met twee bouwlagen rond een ovalen middenplein. De eerste zogenaamde werkersappartementen waren daarmee een feit.

In 1908 waren zestig appartementen voltooid. In 1929 kreeg de Cirk, zoals deze plek intussen in de volksmond luidde omwille van de ovalen vorm, er nog 20 extra appartementen bij. Decennialang bruiste het hier van het leven. Het geheel onderging nog een ingrijpende renovatie waarbij de interieurs werden aangepast aan de moderne noden. Tegen het einde van de jaren negentig doofde het echter langzaam uit, zonder dat daar een duidelijke oorzaak voor te vinden is.
Aan de leegstand en verkrotting kwam vanaf begin 2003 een einde. De privé-investeerder, de stichting Liedts-Meesen, kocht het complex bij openbare verkoping van de Gentse Huisvestingsmaatschappij. Ondermeer door toedoen van zijn vriend Marc Galle, stelde Alain Liedts het stadsbestuur al heel vroeg in kennis van zijn plannen met deze woningen. En ik geef het grif toe, schepen Karin Temmerman en ikzelf waren meteen sterk onder de indruk. Wat ons bovendien erg charmeerde, was de intentie om er een woongeheel van te maken gericht op de beperking van de automobiliteit. En dat merk men ook vandaag. Wat vroeger een troosteloze asfaltvlakte was, volgestouwd met geparkeerde auto’s, is nu een fraaie openbare ruimte geworden. En ze past wonderwel in de hele gerenoveerde site. Dat werd een bebouwing met het volste respect voor de oorspronkelijke architectuur. 72 woningen, een multifunctionele ontmoetingsen receptieruimte, 5 conferentiezalen en een tentoonstellingsruimte, gelegen rond dit wateroppervlak met in het midden een grote spijker. Daarmee kan deze plek, zoals u zelf merkt, snel worden omgevormd tot een evenementenplein.

Dames en heren,

U zult het met me eens zijn dat het resultaat bijzonder fraai is. Wat hier is gerealiseerd op relatief kleine schaal, is waar we eigenlijk in de hele stad Gent naar toe streven. Een mix van allerlei mensen in diverse sociale verbanden, een bonte schakering van mensen en bedrjvigheden die door elkaar leven en niet naast elkaar. Diversiteit is trouwens van oudsher de reden waarom de stad aantrekkingskracht uitoefent op mensen. Uit het samengaan of zelfs botsing van al die verschillen kunnen immers zeer mooie dingen ontstaan.

Tot besluit zou ik de bezielers van deze mooie site en al wie bij de realisatie ervan betrokken was, van harte willen feliciteren en bedanken. De bewoners en ongetwijfeld talrijke gebruikers zullen “De Cirk” ervaren als een van de mooiste plekken die onze stad rijk is.

Frank Beke