Varèse


Varèse (1960) by Sonia Delaunay

Over het kunstwerk

Het tapijt met de titel Varèse, vernoemd naar de componist Edgar Varèse (Parijs, 22 december 1883 - New York, 6 november 1965), verwijst onmiddellijk naar de bezieler van het simultanisme in de muziek. In het Kandinsky-Archief van het Centre Pompidou te Parijs is er correspondentie bewaard gebleven van de vriendschap tussen Varèse en het koppel Delaunay.

Volgens Varèse is ritme gebaseerd op de idee dat geluidsobjecten onderworpen zijn aan de fysieke krachten zoals van aantrekking en afstoting in de ruimte. Ritmiek is dus een kwestie van materie, kracht en energie en ontstaat door de interactie van verschillende onafhankelijke en onregelmatige niveaus.

Over de kunstenaar

image Sonia Delaunay-Terk (Gradizhsk, 14 november 1885 - Parijs, 5 december 1979)

Opleiding:
1903-1904: Academie voor Schone Kunsten, Karlsruhe, Duitsland
1906: Académie de la Palette, Parijs, Frankrijk

Sonia Delaunay-Terk was een Oekraïens-Franse kunstenares, die trouwde met Robert Delaunay. Haar oeuvre omvat onder meer schilderijen, textielontwerpen en decorontwerpen.

Begin twintigste eeuw werd er weinig samengewerkt tussen de modewereld en kunstenaars. Sonia Delaunay is hierop een uitzondering. Samen met haar man Robert Delaunay ontwikkelde ze het simultanisme. Dit was een kleurentheorie gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, waaruit bleek dat sommige kleuren naast elkaar een andere kleur leken te hebben of dat de combinatie van kleuren een schijn van beweging konden veroorzaken. Dit maakte dat het echtpaar met contrasterende en dissonerende kleuren werkte. In haar werk maakte Sonia Delaunay veel gebruik van felle kleuren. De Russische volkskunst inspireerde haar om met kleuren te werken, maar de kleuren van het simultanisme waren wel vernieuwend. Het ontstaan van die felle kleuren verkreeg ze via de reflectie van een prisma of van straatverlichting. In haar leven heeft ze met vele stijlen geëxperimenteerd, waaronder orphisme, kubisme en abstracte kunst. Ze schilderde samen met haar man tot aan zijn dood. In 1931 trad ze toe tot de groep Abstraction-Création. Ze was de eerste vrouwelijke kunstenaar die nog tijdens haar leven geëerd werd met een retrospectieve tentoonstelling in het Louvre in 1964 en in 1975 werd ze officier in het Franse Légion d'honneur.

Het idee van een vierde dimensie , gepopulariseerd door het boek Henri Poincare "Wetenschap en Hypothese" (1902), had een enorme impact op de collectieve verbeelding van de vroege twintigste eeuw. Schrijvers en kunstenaars zoals Paul Valery , Henri Matisse , Guillaume Apollinaire , Albert Gleizes, Jean Metzinger, Robert en Sonia Delaunay, alle vrienden van Varese, waren gevoelig voor de nieuwheid van de wetenschappelijke gepresenteerde concepten.

Sonia et Robert Delaunay baseerden zich op het concept om het simultaneïsme uit te werken. Met de schijf of de reeks van Cirkelvormige vormen(1912-1913), ontdekt Delaunay de dynamische kracht van de kleur.