Brazil


Brazil (2004) by Panamarenko

Over het kunstwerk

Brazil is het eerste kunstwerk dat de Stichting Liedts-Meesen aankocht voor de ontmoetingsruimte van de Zebrastraat. Op donderdag 22 maart 2005 hielp Panamarenko het beeld zelf installeren. Het is tevens één van de laatste werken die hij maakt, want op 29 september 2005, de openingsdag van de grote Panamarenko retrospectieve in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel, kondigt hij het einde van zijn artistieke loopbaan aan.

De wens om de zwaartekracht te trotseren is iets dat Panamarenko sinds de kindertijd tracht te realiseren. Vliegtuigen, aerodynamica en toestellen die bewegen op eigen kracht fascineren hem enorm.

Een scène uit de film Brazil van Terry Gilliam uit 1985, waarin het hoofdpersonage ervan droomt op eigen kracht te kunnen vliegen, inspireerde Panamarenko voor de sculptuur. De film handelt over de kracht van de verbeelding die de mogelijkheid biedt om te ontsnappen uit een gestructureerde maatschappij. Panamarenko identificeert zich met het personage dat uit de werkelijkheid en de absurde maatschappij wil vluchten. De sculptuur is ontstaan in Michelbeke, het dorpje in de Vlaamse Ardennen dat hij ruilde voor de grootstad Antwerpen. Daar heeft hij de tijd en ruimte om zijn toestellen uit te proberen.

"De man zou moeten opstijgen als hij veertig kilometer per uur loopt", zegt Panamarenko. "Om hem daarbij te helpen draagt hij een motor op zijn rug die hem met 12 kg voortstuwt. Het is een doodsimpel principe." Eén van de grote misverstanden volgens hem is dat velen denken dat zijn constructies en assemblages niet werken. "Ze werken voor negentig procent wel, maar dat is voor mij te weten en voor de rest te ontdekken. Er blijft immers die droom." Voor Panamarenko is het ontwerp en het moment van de trial en error het belangrijkst.

De sculptuur is samengesteld uit een inklapbare vleugelconstructie van diverse materialen en een elektromotor. De ontwerptekening gaf hij eerst de titel Brazil Ornitopter, een samensmelting van de Griekse woorden ornis (vogel) en pteron (vleugel), kortom vogelvlucht. Met deze sculptuur staat Panamarenko zelf model met een opvouwbare vleugel van meer dan zes meter spanwijdte op de rug. Panamarenko heeft het uniform van de officier van de Zuidelijken in de Amerikaanse Burgeroorlog uit zijn kleerkast gehaald en dit om het zo levendig mogelijk weer te geven naar zijn eigen beeltenis.

Over de kunstenaar

image °1940,-2019 Antwerpen, België
Woont in Michelbeke, België - www.panamarenko.be

Opleiding:
1955-1960: Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen

Panamarenko (afkorting van Pan American Airlines) is de kunstenaarsnaam van Henri Van Herwegen, die een buitengewoon en niet te classificeren individu is binnen de hedendaagse kunst. Als kunstenaar, ingenieur, fysicus, uitvinder en visionair heeft hij uitzonderlijk onderzoek gevoerd naar begrippen als ruimte, beweging, vlucht, energie en gravitatie. Zijn werk is een combinatie van artistiek en technologisch experiment, en neemt verschillende vormen aan: vliegtuigen, duikboten, auto's, vliegende tapijten en vogels. Telkens spectaculaire constructies van vreemde schoonheid, tegelijk speels en indrukwekkend.

In 2007 schenkt hij zijn ouderlijke woonst in de Antwerpse Seefhoek, gelegen Biekorfstraat 2, aan het Muhka. Het voormalige woonhuis en atelier van Panamarenko wordt volledig gerenoveerd en authentiek heringericht. Het pand is eigendom van het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen, en wordt artistiek beheerd door de vzw Panamarenko Collectief. Het werd op 17 januari 2013 officieel opengesteld. Panamarenko Collectief heeft zich tot doel gesteld het oeuvre van Panamarenko te promoten, toegankelijk te maken, te bestuderen, te archiveren, te verspreiden, te presenteren en te verzamelen. Het collectief hield zijn eerste vergaderingen in de Zebrastraat.

Zebrastraat - Vaste Kunstwerken - Brazil by Panamarenko